حیات سیاسی و علمی خاندان محمد بن حنفیه

نوع فعالیت سیاسی خاندان ابن حنفیه و نحوه عملکرد آن ها در طول تاریخ اسلام از عوامل مهم و تأثیر گذار در پیدایش و شکل گیری حکومت ها بوده است. علاوه بر آن خاندان ابن حنفیه در ترویج و گسترش علوم مختلف –نقلی و عقلی- و انتقال آن به نسل های بعد نقش قابل توجهی را ایفا نموده اند. بدون آشنایی با این خاندان، فهم بسیاری از رخدادها و وقایع تاریخی، سیاسی و فرهنگی دشوار و ناممکن است. به همین دلیل شناسایی نحوه عملکرد سیاسی و علمی خاندان ابن حنفیه در قرون اول تا پایان عصر عباسی که از پر فراز و نشیب ترین دوره های تاریخ اسلام است، ضرورتی اجتناب ناپذیرمی باشد. در این پژوهش که با تکیه بر روش های کمی و از طریق فراوان سنجی اعضای خاندان ابن حنفیه انجام گرفته است برای معرفی شخصیت های شاخص خاندان ابن حنفیه، به تفحص در منابع معتبر رجالی، تاریخی، روایی، انساب، طبقات و... پرداخته سپس به منظور تحلیل بهتر و دقیق تر دستاورد پژوهش، اطلاعات و داده های بدست آمده از این متون را به صورت کمی در آورده است. دستاورد حاصل، در بر دارنده این واقعیت است که فراوانی افرادی از این خاندان که با حاکمیت های جامعه اسلامی در ستیز بودند بیشتر از کسانی است که به همراهی با آنها دست زدند؛ رویکرد علمی خاندان ابن حنفیه تا پایان عصر عباسی (656 ه ق) نیز به علوم نقلی بیش از علوم عقلی بوده است.